เครื่องมือที่ผู้เฝ้าระวังไฟมี ถังดับเพลิงอย่างเดียวพอไหม

การทำงานเกี่ยวข้องกับ “งานเชื่อม งานตัด งานเจียร” หรือกระบวนการที่มีประกายไฟ ล้วนมีความเสี่ยงต่อการเกิดเพลิงไหม้ หากไม่มีการควบคุมหรือป้องกันที่เหมาะสม หนึ่งในบทบาทที่สำคัญมากในการลดความเสี่ยงนี้คือ “ผู้เฝ้าระวังไฟ” (Fire Watch) ซึ่งมักจะถูกเข้าใจผิดว่า เพียงแค่ยืนเฝ้าและมี “ถังดับเพลิง” ก็เพียงพอแล้ว

แต่ในความเป็นจริง “ถังดับเพลิง” เป็นเพียงหนึ่งในหลายเครื่องมือที่ผู้เฝ้าระวังไฟควรมี วันนี้จะมาเจาะลึกว่า ผู้เฝ้าระวังไฟต้องมีเครื่องมือใดบ้างจึงจะพร้อมรับมือกับเหตุการณ์ได้อย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ

ทำความเข้าใจหน้าที่ของผู้เฝ้าระวังไฟ

ผู้เฝ้าระวังไฟ (Fire Watch) เป็นบุคคลที่ได้รับมอบหมายให้ดูแลความปลอดภัยด้านอัคคีภัยขณะมีการทำงานที่ก่อให้เกิดความร้อนหรือประกายไฟ เช่น งานเชื่อม งานตัด งานเจียร ฯลฯ หน้าที่หลักของผู้เฝ้าระวังไฟคือ:

• ตรวจสอบพื้นที่โดยรอบให้ปลอดภัยก่อนเริ่มงาน

• คอยเฝ้าระวังและสังเกตความผิดปกติที่อาจก่อให้เกิดเพลิงไหม้

• ใช้เครื่องมือที่เหมาะสมเพื่อควบคุมหรือดับไฟได้ทันท่วงที

• แจ้งเหตุและเรียกความช่วยเหลือได้อย่างถูกต้องรวดเร็ว

ถังดับเพลิงอย่างเดียวเพียงพอ หรือไม่?

แม้ ถังดับเพลิง จะเป็นอุปกรณ์สำคัญที่ทุกผู้เฝ้าระวังไฟต้องมี แต่ในสถานการณ์จริง หลายครั้งการมีถังดับเพลิงเพียงอย่างเดียวไม่สามารถควบคุมสถานการณ์ได้ทัน โดยเฉพาะหากไฟลุกลามเร็ว หรือเกิดในพื้นที่แคบ มีวัสดุติดไฟง่าย หรือมีแหล่งกำเนิดเชื้อเพลิงหลายจุด

ผู้เฝ้าระวังไฟจึงจำเป็นต้องมีเครื่องมือเพิ่มเติม เพื่อรับมือกับสถานการณ์หลากหลายรูปแบบและสามารถป้องกันการเกิดไฟได้ตั้งแต่ต้นทาง

เครื่องมือที่ผู้เฝ้าระวังไฟควรมี

ตารางด้านล่างแสดงรายการเครื่องมือพื้นฐาน และเครื่องมือเสริมที่ผู้เฝ้าระวังไฟควรจัดเตรียมไว้ใช้งานจริง

แนวทางการเตรียมพร้อมก่อนเริ่มงานผู้เฝ้าระวังไฟ

เพื่อให้การเฝ้าระวังไฟเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ควรปฏิบัติตามขั้นตอนดังนี้:

1. สำรวจพื้นที่

   • ตรวจสอบวัสดุไวไฟภายในรัศมีอย่างน้อย 10 เมตร

   • ตรวจสอบแหล่งเชื้อเพลิง หรือถังแก๊ส

2. จัดเตรียมอุปกรณ์

   • ถังดับเพลิงต้องอยู่ในสภาพพร้อมใช้งาน และอยู่ใกล้จุดทำงาน

   • อุปกรณ์เสริมอื่น ๆ เช่น ผ้าห่มกันไฟ หรือสายยาง ต้องสามารถหยิบใช้ได้ทันที

3. ตรวจสอบอุปกรณ์

   • เช็กถังดับเพลิงว่ามีแรงดันปกติ

   • ตรวจสอบสภาพอุปกรณ์ PPE และความพร้อมของเครื่องมือสื่อสาร

4. ประสานงานกับทีมงาน

   • แจ้งทีมงานว่ามีผู้เฝ้าระวังไฟอยู่ในพื้นที่

   • นัดแนะช่องทางติดต่อในกรณีเกิดเหตุฉุกเฉิน

ความเข้าใจผิดที่พบบ่อย

• ❌ คิดว่าผู้เฝ้าระวังไฟไม่จำเป็นต้องอบรม
  ✅ จริงๆ แล้วผู้เฝ้าระวังไฟควรผ่านการอบรมเกี่ยวกับการใช้อุปกรณ์ดับเพลิง, ประเมินความเสี่ยง, และขั้นตอนการแจ้งเหตุฉุกเฉิน นายจ้างสามารถใช้บริการอบรมผู้เฝ้าระวังไฟ จากศูนย์ฝึกอบรมที่เปิดบริการได้

• ❌ มีถังดับเพลิงอย่างเดียวก็เพียงพอ
  ✅ ถังดับเพลิงเหมาะสำหรับเหตุไฟไหม้ขนาดเล็กเท่านั้น ในบางกรณีต้องใช้อุปกรณ์เสริม เช่น ผ้าห่มกันไฟ หรือการสื่อสารที่รวดเร็ว

• ❌ เฝ้าระวังแค่ตอนมีงานเท่านั้น
  ✅ ควรเฝ้าระวังต่อเนื่องอย่างน้อย 30 นาทีหลังงานเสร็จ เพื่อสังเกตว่ามีสะเก็ดไฟตกค้างไหม

ความแตกต่างของ ผู้เฝ้าระวังไฟที่ผ่านการอบรม และ ไม่ผ่านการอบรม

กรณีศึกษาจริง: เหตุเพลิงไหม้จากงานเชื่อม

กรณีตัวอย่าง:

ปี 2563 เกิดเหตุเพลิงไหม้โรงงานแห่งหนึ่งในสมุทรสาคร สาเหตุจากงานตัดโครงเหล็กซึ่งทำให้สะเก็ดไฟตกลงในวัสดุไวไฟที่ไม่ได้รับการคลุมป้องกัน และไม่มีผู้เฝ้าระวังไฟ ผลคือไฟลุกลามจนควบคุมไม่ได้ สร้างความเสียหายหลายล้านบาท

บทเรียน:

• ถังดับเพลิงอาจไม่ทันกาลหากไม่มีการสังเกตเห็นไฟตั้งแต่เริ่ม

• การมีผู้เฝ้าระวังไฟที่มีอุปกรณ์พร้อมช่วยลดการลุกลาม

• ควรมีผ้าคลุมวัสดุไวไฟและใช้เครื่องตรวจจับก๊าซเสริมในพื้นที่แคบ

สรุป

เครื่องมือเฝ้าระวังไฟ อย่างถังดับเพลิงไม่เพียงพอ ในการทำงาน ผู้เฝ้าระวังไฟจำเป็นต้องมีอุปกรณ์เสริมที่ครอบคลุมหลากหลายด้าน ทั้งการดับไฟ การเตือนภัย การสื่อสาร และการป้องกันตนเอง เพื่อให้สามารถปฏิบัติหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ถังดับเพลิงเป็นเพียง “จุดเริ่มต้น” แต่ความพร้อมที่แท้จริงอยู่ที่การมีเครื่องมืออื่น ๆ ควบคู่ การฝึกฝนทักษะ และการเฝ้าระวังอย่างไม่ประมาท

เอกสารอ้างอิง

1. กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน. (2560). คู่มือการป้องกันอัคคีภัยในสถานประกอบกิจการ.

2. National Fire Protection Association (NFPA). Standard 51B: Fire Prevention During Welding, Cutting, and Other Hot Work.

3. Occupational Safety and Health Administration (OSHA). (2023). Hot Work Safety Guidelines.

4. ศูนย์ความปลอดภัยอาชีวอนามัย. (2565). มาตรฐานการป้องกันอัคคีภัยสำหรับผู้ปฏิบัติงานเชื่อมตัด.

5. กรมควบคุมโรค. (2564). แนวทางปฏิบัติสำหรับผู้เฝ้าระวังไฟในการทำงานเสี่ยงอัคคีภัย.

บทความที่น่าสนใจ

• Safety Patrol คืออะไร
• หลักการจัดการและการป้องกันอุบัติเหตุ ในสถานประกอบการ
• ประเภทของงานเชื่อมมีอะไรบ้าง ข้อดี-ข้อเสียของแต่ละเทคนิค